Joker
Joker lẩm bẩm theo giai điệu trong ca khúc “That’s life/Đời là vậy” trong phân cảnh kết phim:”Đời là vậy, mặc dù có vẻ nực cười. Một vài người sẵn lòng giơ chân lên. Chà đạp một giấc mơ.” Giai điệu của danh ca Frank Sinatra cũng giúp kết nối với cảnh cậu bé Bruce (Batman sau này) chứng kiến tận mắt bố mẹ mình bị giết chết trong cuộc bạo loạn do những kẻ vô chính phủ tiến hành – mà nguyên cớ sâu xa chính là sự bất bình đẳng sâu sắc “giàu-nghèo” giữa các tầng lớp xã hội ở Gotham.
Phân cảnh trên đặt Joker vào trong khám phòng trắng xóa Arkham, nơi hắn ngồi cùng một chuyên gia tâm lý – tay bị còng và miệng đang bật cười lớn. Khi được hỏi tại sao, Joker tiết lộ hắn chợt nghĩ ra một câu đùa mới nhưng sẽ không ai đoán được nó là gì. Đạo diễn Todd Phillips khéo léo đưa khán giả vào suy nghiệm của riêng mình. Nhân vật Joker đại diện cho mâu thuẫn giữa xu hướng tìm kiếm các giá trị nội hàm hay ý nghĩa cuộc đời và tính bất khả của nó trong một vũ trụ hỗn loạn, phi lý trí, vô nghĩa, vô phương hướng mà đã được các học giả thảo luận xuyên suốt nhiều thế kỷ qua khái niệm “absurdism” (tạm dịch là chủ nghĩa phi lý). Mà lối thoát cho Joker đã được các triết gia như Kieregaard hay Camus đề xuất (như trong The Myth of Sisyphus): tự tử (chấm dứt sự tồn tại), tìm kiếm giải thoát qua niềm tin (có thể là tôn giáo, tinh thần hay trừu tượng), và học cách chấp nhận thực tại (coi việc chấp nhận sự phi lý như một cách để mở rộng tự do).
Joker dường như đã trượt dài qua dạng thức hư vô (nihilism) nơi các giải pháp cứu cánh dường như vô nghĩa. Bi kịch xã hội đã vùi dập “sức khỏe tâm thần” (mental health) góp phần tạo nên sự điên loạn đậm chất Joker (mad). Câu đùa hắn nghĩ ra cuối phim liệu có phải là sự chua chát về giấc mơ rất đẹp “trở thành danh hài độc thoại” của anh chàng Arthur hay bi kịch gia đình – một bà mẹ “tâm thần” đã nuôi dưỡng hắn lớn lên trong cơn ảo mộng tình yêu với giới thượng lưu hay là cảm giác “sung sướng” khi cậu bé Bruce – người có thể là anh em cùng cha khác mẹ với hắn sẽ không còn một ngày hạnh phúc khi đối diện với bi kịch “mồ côi”. Bộ phim với diễn xuất của Joaquin Pheonix đã lý giải xuất sắc ngoại hình, tính cách, điệu cười cùng những trò đùa “tai quái” của nhân vật hư cấu phản diện nổi tiếng nhất vũ trụ điện ảnh DC. Rất đáng xem.
